
ศิลปะสมัยทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 8-10) เป็นยุคทองของการสร้างสรรค์ทางศิลปะในดินแดนสุวรรณภูมิ ดินแดนไทยโบราณถูกปกครองโดยอาณาจักรต่าง ๆ ที่เฟื่องฟู และศิลปะก็เป็นตัวสะท้อนถึงความรุ่งเรืองและความเชื่อทางศาสนาของสังคม
ผู้ที่สร้างสรรค์งานศิลปะในยุคนั้น มักเป็นช่างฝีมือที่มีฝีมือเยี่ยมยอดและได้รับการฝึกฝนอย่างเข้มงวด โดยเฉพาะอย่างยิ่งช่างแกะสลักหินและโลหะ ที่ต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโครงสร้างของวัตถุ สัดส่วน และรายละเอียดอันประณีต
จากรายชื่อศิลปินในยุคนั้น ผู้ที่น่าสนใจเป็นอย่างมาก คือ “Indra” ช่างแกะสลักหินที่มีฝีมือเป็นเลิศ ผลงานชิ้นเอกของเขาคือ “พระพุทธรูปยืนปางห้ามญาติ” ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสามารถในการถ่ายทอดอารมณ์และความหมายทางศาสนาอย่างลึกซึ้ง
ลักษณะเด่นของพระพุทธรูปยืนปางห้ามญาติ
พระพุทธรูปยืนปางห้ามญาติ เป็นรูปเคารพที่แกะสลักจากหินทรายสีแดงอมน้ำตาล สิ่งที่โดดเด่นที่สุดคือ ท่าทีของพระพุทธเจ้าที่สงบนิ่งและแผ่รัศมีเมตตา
- Posture: พระองค์ทรงยืนด้วยท่ายืนขัดสมาธิบรม มีพระบาททั้งสองประทับบนแท่นที่สูงเล็กน้อย
- Mudra: พระหัตถ์ขวาชูขึ้นในท่า “ห้ามญาติ” (Vitarka Mudra) เป็นท่าที่แสดงถึงการเทศนาสั่งสอนและห้ามปรามความขัดแย้ง
- Face: ใบหน้าของพระพุทธรูปมีความสงบ serene และอ่อนโยน ลักษณะของพระเนตรที่ปิดลง แสดงถึงความมั่นใจและความรู้แจ้ง
- Drapery: พระภควงศ์ทรงห่มจีวรที่พลิ้วไหวอย่างเป็นธรรมชาติ
การตีความหมายของรูปเคารพ
พระพุทธรูปยืนปางห้ามญาติ ไม่ใช่แค่รูปเคารพ แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงความเมตตาและอำนาจของพระพุทธศาสนา
- Metta: ท่า “ห้ามญาติ” แสดงถึงความเมตตาและความปรารถนาดีของพระพุทธองค์ ที่ทรงต้องการให้ผู้คนอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข
- Power: ความสงบนิ่งในท่าทีของพระพุทธรูป และรัศมีที่แผ่ขยายออกมา แสดงถึงอำนาจแห่งการตรัสรู้และความเข้าใจในธรรม
เทคนิคการแกะสลัก
ช่าง Indra มีความเชี่ยวชาญในการแกะสลักหินทรายอย่างประณีต รายละเอียดของพระพุทธรูปถูกสร้างขึ้นมาอย่างสมจริง ไม่ว่าจะเป็นเส้นสายของผม แนวของจีวร หรือแม้แต่ริ้วรอยบนใบหน้า
เทคนิคการแกะสลักที่ใช้มีทั้งการสกัดหิน (chiseling) และการขัดมัน (polishing) ทำให้ได้พื้นผิวที่เรียบเนียนและสวยงาม
ความสำคัญทางศิลปะและประวัติศาสตร์
พระพุทธรูปยืนปางห้ามญาติ เป็นหนึ่งในผลงานศิลปะที่ทรงคุณค่าของไทยสมัยทวารวดี
คุณค่า | รายละเอียด |
---|---|
ศิลปะ | แสดงถึงความเชี่ยวชาญในการแกะสลักหินและการออกแบบรูปเคารพ |
ประวัติศาสตร์ | เป็นหลักฐานสำคัญของศาสนาพุทธในสมัยทวารวดี |
วัฒนธรรม | สะท้อนให้เห็นวิถีชีวิต ความเชื่อ และค่านิยมของสังคมไทยในอดีต |
พระพุทธรูปยืนปางห้ามญาติ ไม่เพียงแต่เป็นงานศิลปะที่สวยงามเท่านั้น แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของความเมตตา อำนาจ และความรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมของไทยโบราณ การได้ชื่นชมและศึกษาผลงานชิ้นนี้ ทำให้เราเข้าใจถึงคุณค่าของมรดกทางศิลปะ และความสำคัญของการอนุรักษ์